بازدید کارکرد مربیان خارجی والیبال/ با یک گمنام المپیکی می‌شویم؟ – خبردار

به نقل از خبرنگار مهر، تکلیف تیم ملی والیبال ایران سپس از ۵ ماه بالاخره اشکار شد و در نهایت نیمکت تیم ملی به «مائوریسیو موتا پائز» سرمربی برزیلی- فرانسوی رسید. انتخاب سرمربی تیم ملی والیبال ایران در سال منتهی به المپیک به یک چالش جدی تبدیل شده می بود. هدایت تیم ملی مردادماه سال ۱۴۰۰ به بهروز عطایی رسید؛ او توانسته می بود سپس از یک دهه وجود خارجی‌ها سکان‌دار نیمکت تیم ملی والیبال ایران شود.

عطایی در ابتدا اغاز خوبی در تیم ملی والیبال ایران داشت، او که سپس از المپیک توکیو جانشین ولادیمیر آلکنو شده می بود توانست در فاصله ۶ هفته مانده به مسابقات قهرمانی آسیا ۲۰۲۱ نیمکت تیم ملی را از آن خود کند.

تیم ملی در آن مسابقات با هدایت عطایی به مقام قهرمانی رسید و در مرحله فینال روبه رو ژاپن، در سه ست متوالی سامورایی‌ها را ناکامی داد و با هفت برد و واگذاری تنها یک ست جام قهرمانی را از آن خود کرد. اما روزهای خوش عطایی با نیمکت تیم ملی چندان دوام نداشت، در خردادماه امسال تیم ملی در مسابقات لیگ ملت‌ها کارکرد ضعیفی داشت و در دور مقدماتی این رقابت‌ها از گردونه مسابقات حذف و در رده ۱۴ لیگ ملت‌های ۲۰۲۳ قرار گرفت.

بعد از آن شاگردان عطایی مسابقات قهرمانی آسیا را پیش رو داشتند که با وجود این که این مسابقات در ارومیه برگزار شد اما تیم ملی باز هم موفق نشد از بعد ژاپن بربیاید و همچون مسابقات لیگ ملت‌ها برابر این تیم ناکامی خورد و به گفتن نایب‌قهرمانی رسید.

اوج کارکرد ضعیف تیم ملی به مسابقات انتخابی المپیک برمی‌گردد، شاگردان عطایی در این مسابقات بیشتر از اندازه ضعیف کار کردند و دیگر خبری از اقتدار والیبال ایران در میدان ها بین‌المللی نبوده است. بی‌برنامگی و ناکامی‌های پی در پی بازیکنان در نهایت به استعفای عطایی از هدایت تیم ملی منجر شد و او در میانه مسابقات بعد از باخت ۳ بر ۱ ایران روبه رو جمهوری چک از سمت خود استعفا داد.

مذاکرات داورزنی نیمه کاره ماند

بعد از استعفای عطایی و موافقت آن از سوی فدراسیون والیبال پروسه انتخاب سرمربی تیم ملی اغاز شد. در آن مقطع وقتی سکاندار فدراسیون برعهده محمدرضا داورزنی می بود. او مذاکرات خود را با مربیان نقل دنیا اغاز کرد. با وجود این که رئیس فدراسیون بعد از استعفای عطایی از جذب سرمربی خارجی برای هدایت تیم ملی سخن بگویید کرد اما این انتخاب ۵ ماه به طول انجامید و در این بین اتفاقات بسیاری هم رقم خورد.

دوره چهارساله محمدرضا داورزنی در فدراسیون والیبال اواخر آبان ماه به آخر رسید و وزارت ورزش هم با برگزاری مجمع بسیار این فدراسیون موافقت نکرد. بالاخره سپس از چند روز بلاتکلیفی داورزنی از فدراسیون والیبال خداحافظی کرد و وحید مرادی نایب‌رئیس فدراسیون با نگه داری سمت قبلی مسئولیت سرپرستی فدراسیون را هم پذیرفت.

اغاز پروسه انتخاب سرمربی در دوره سرپرستی

در دوره سرپرستی مرادی در فدراسیون والیبال، هم چنان او گفت و گو جذب مربی خارجی یکی از چالش‌ها و دغدغه‌های مهم این فدراسیون می بود. مرادی در همان روزهای نخست موضع خود را به اهالی والیبال نشان داد و به صراحت گفت هدفش جذب مربی خارجی برای هدایت تیم ملی است و حتی با سرمربیگری سعید معروف در تیم ملی والیبال هم ناموافق است چرا که معتقد است معروف اندوخته والیبال ایران است و نباید او را بسوزانند. در نهایت در دوره سرپرستی هم گزینه‌ها یکی یکی نقل شدند و حتی خبر توافق فدراسیون والیبال با لورنزتی هم نقل شد که یقیناً به حرف های سرپرست فدراسیون شیطنت برخی افراد علتشد لورنزتی از وجود در ایران صرفه‌نظر کند. در نهایت مجدد مذاکرات از سر گرفته شد و این بار فدراسیون اسامی نفرات را اظهار نکرد تا مجدد اتفاقات قبل تکرار نشود.

بعد از کش و قوس زیاد، نیمکت تیم ملی والیبال به «مائوریسیو موتا پائز» رسید، مربی که به باور برخی اهالی والیبال گمنام است و احتمالا نتواند به والیبال ایران کمکی کند، یقیناً که عده‌ای اعتقاد دارند او در کنار مربیانی همچون فلیپ بلین در تیم ملی والیبال فرانسه در لیگ جهانی ۲۰۰۹ و این چنین برناردو رزنده (برناردینیو) در تیم ملی والیبال فرانسه ۲۰۲۱ به گفتن مربی وجود داشته و همین نوشته می‌تواند اهالی والیبال را برای سپردن نیمکت تیم ملی به این مربی قانع کند.

در ادامه به کارنامه مربیان خارجی در یک دهه تازه پرداختیم:

ولاسکو؛ اسطوره والیبال ایران

خولیو ولاسکو چهره نام آشنا والیبال ایران می بود که سال ۲۰۱۱ هدایت تیم ملی را برعهده گرفت. ولاسکو معمار والیبال ایران لقب گرفت و برای نخستین بار تیم ملی با هدایت این مربی بر بام قاره آسیا ایستاد. ولاسکو این چنین برای نخستین بار تیم ملی ایران را راهی مسابقات لیگ جهانی کرد. راهیابی به رقابت‌های مهم و معتبر قهرمانی جهان نیز یکی دیگر از دستاوردهای مرد آرژانتینی برای والیبال ایران می بود. در زمان هدایت ولاسکو زیاد از اهالی والیبال معتقد بودند او علاوه بر این که مربی قابل قبولی است روانشناس خوبی هم هست و علت مهم موفقیتش هم به همین نوشته برمی‌گردد.

کواچ؛ برکناری عجولانه مربی افسانه‌ای

بعد از جدایی ولاسکو از تیم ملی والیبال ایران، اسلوبودان کواچ در سال ۲۰۱۴ هدایت تیم ملی را برعهده گرفت. کواچ پیروزی‌های چشم‌گیری در تیم ملی والیبال ایران به دست آورد. رقابت‌های لیگ جهانی ۲۰۱۴ نخستین آزمون کواچ با تیم ملی می بود. تیم ملی در این مسابقات توانست برای نخستین بار تیم قوی برزیل را ناکامی دهد. ناکامی برزیل علتشد تا کم کم آوازه والیبال ایران در دنیا بپیچد.

تیم ملی با هدایت کواچ در مسابقات لیگ جهانی گفتن چهارمی را از آن خود کرد و در مسابقات قهرمانی جهان هم ۱۳ پله صعود کند و در جایگاه ششم قرار گرفت. نتایجی که تیم ملی والیبال ایران در دوران هدایت کواچ به دست آورد از بهترین نتایجی می بود که برای والیبال ایران رقم خورده می بود و بازتاب بسیاری هم اشکار کرده می بود.

پیروزی‌های کواچ با تیم ملی والیبال در بازی‌های آسیایی اینچئون به اوج خود رسید و تیم ملی در آن مسابقات به نشان خوش رنگ طلا رسید. به این ترتیب کواچ در سومین آزمون خود با تیم ملی سربلند بیرون آمد و سال ۲۰۱۴ را برای والیبال ایران پرفروغ کرد.

یقیناً پیروزی‌های کواچ در سال ۲۰۱۵ ادامه اشکار نکرد و در جام جهانی ۲۰۱۵ تیم ملی با چهار پله سقوط در جایگاه هشتم قرار گرفت و در آن زمان موج انتقادات هم بالا گرفت. یقیناً شائبه اختلاف او با بازیکنان هم در آن زمان نقل شد که در نهایت به جدایی این مربی از نیمکت تیم ملی منجر شد. برکناری که به نظر می‌رسید مقداری هم با چاشنی عجله همراه می بود.

یکی از انتقادهایی که در دوران مربیگری کواچ نقل می‌شد این می بود که او با وجود این که اطلاعات به روز و دانش فنی بالایی داشت اما اقتدار و مدیریت خوبی نداشت. او در لحظات حساس بازی نمی‌توانست تیم را هدایت کند و همین مسائل علتجدایی او از تیم ملی ایران شد.

لوزانو؛ مربی مختصر قامت با بلیط المپیک بعد از نیم قرن

بعد از برکناری کواچ قرعه هدایت تیم ملی والیبال به رائول لوزانو رسید. مربی مختصر قامتی که موفق شد بعد از ۵۲ سال طلسم صعود تیم ملی به المپیک را بشکند و این بزرگترین دستاورد این مربی به حساب آمد. در نهایت لوزانو با کسب مقام پنجمی در المپیک ریو و با آخر قراردادش از تیم ملی والیبال ایران جدا شد. لوزانو در قیاس با ولاسکو و کواچ مربی میانه می بود. او نه بار فنی چندان خوبی داشت و نه از اقتدار مدیریتی ولاسکو منفعت‌ای داشت.

کولاکوویچ؛ ناکام در روال صعود

بعد از لوزانو، نوبت به ایگور کولاکوویچ رسید که هدایت تیم ملی والیبال را در سال ۲۰۱۷ برعهده بگیرد. کولاکوویچ در شرایطی هدایت تیم ملی والیبال ایران را برعهده گرفته می بود که تیم ملی با درخشش در آسیا و کسب سهمیه المپیک و راهیابی به مسابقات قهرمانی جهان نگاه‌ها را به سمت خود برده می بود و قطعاً در این شرایط انتظارات از او زیاد تر از دیگر مربیان می بود. اما کولاکوویچ موفق نشد راه صعود را طی کند و در نهایت او تنها موفق به کسب مدال برنز مسابقات قاره‌ای جهان برای ایران شد و در مسابقات کسب سهمیه المپیک هم در جدال با رقبای سرسخت خود ناکام ماند تا جواز وجود در المپیک را در رقابت با حریفان آسیایی برای تیم ملی کسب کند.

آلکنو؛ مرد یخی با جیب‌های پرپول

تیم ملی سپس از کسب سهمیه المپیک در رقابت با حریفان آسیایی سودای پیروزی در المپیک توکیو را در سر داشت، به همین خاطر در آن زمان داورزنی رئیس زمان فدراسیون والیبال برای تحقق این رؤیای بزرگ نیمکت تیم ملی را به ولادیمیر آلکنو سپرد. مربی که نام او به گفتن یک گزینه طراز اول در سطح جهان نقل می بود. این مربی روسی که برخی به او لقب مرد یخی را هم داده‌اند، با دقت به پیروزی‌های خود در تیم ملی روسیه و این چنین تیم باشگاهی‌اش یعنی زنیت‌کازان یک گزینه ایده‌آل برای نشستن روی نیمکت تیم ملی ایران به حساب می‌آمد.

قرارداد بین او و فدراسیون ایران در شرایطی که آلکنو اصلاً به تهران نیامد، منعقد شد و این مربی به کار خود در زنیت‌کازان در ادامه گفت. در نهایت آلکنو با تیم ملی موفق نشد انتظارات را در المپیک توکیو برآورده کند و از دور مسابقات حذف شد. ولادیمیر آلکنو روس در ویترین افتخاراتش عناوین گوناگون داشت و از همه مهمتر این که با هزینه سنگین به خدمت فدراسیون والیبال در آمده می بود اما در نهایت ناکامی سهم والیبال ایران شد.

آخرین شانس بلندقامتان برای المپیک پاریس با مربی گمنام

بعد از یک دهه وجود مربیان خارجی در والیبال ایران و ناکامی با مربی ایرانی، مجدد نیمکت تیم ملی به مربی خارجی رسید که یقیناً از سوی اهالی والیبال گمنام است. همانطور که پیشتر حرف های شد، رزومه چشم‌گیر این مربی دستیاری فلیپ بلین و رزنده بوده و اکنون قرار است در آخرین شانس ایران برای المپیکی شدن، تیم ملی را به گفتن سرمربی همراهی کند.

اگر بگوییم والیبال ایران شانس زیاد مقداری برای صعود به المپیک دارد اغراق نکردیم، یقیناً روی کاغذ این شانس زیاد تر است؛ وگرنه در حالت عادی کسب ۹ پیروزی در لیگ ملت‌ها کار راحتی نیست. قطعاً در این چنین شرایطی جذب یک مربی طراز اول خارجی که قطعاً از نظر مالی دستمزد بالایی هم دارد امری دور از انتظار به نظر می‌رسید، به خصوص این که اکثر مربیان نقل والیبال دنیا این روزها با تیم‌های خود قرارداد دارند. احتمالا اگر از این جنبه به تصمیم فدراسیون نگاه کنیم، به نظر می‌رسد جذب این مربی یک تصمیم منطقی بوده است.

در بازدید کارکرد مربیان خارجی در والیبال ایران به جز ولاسکو و کواچ، دیگر مربیان خارجی همچون کولاکوویچ، لوزانو و آلکنو همه انها چهره‌های شناخته شده‌ای در والیبال ایران بودند اما هیچیک نتوانستند تأثیر فنی زیاد بسیاری روی تیم ملی والیبال ایران بگذارند، به همین خاطر احتمالا در شرایط جاری والیبال ایران، مطمعن به این مربی گمنام تا حدودی تصمیم منطقی باشد به خصوص این که تیم ملی شانس مقداری هم برای صعود به المپیک دارد.