محمد یونس رهبر تازه دولت موقت بنگلادش کیست؟_خبردار

محمد یونس، اقتصاددان و بانکدار برنده جایزه نوبل صلح بعد از استعفای شیخ حسینه، نخست‌وزیر اسبق بنگلادش و فرار او به هند، به‌گفتن رئیس دولت موقت این سرزمین معارفه شد.

آقای یونس ۸۴ ساله که از او به‌گفتن «بانکدار فقرا» نام برده می‌شود، یک کارآفرین اجتماعی است که در سال ۲۰۰۶ به علت فعالیت در عرصه بازارهای خرد که علتکاهش فقر در بنگلادش شد، جایزه نوبل صلح را دریافت کرد.

او این چنین یکی از مخالفان قدیمی شیخ حسینه، نخست‌وزیر اسبق بنگلادش بوده است. شیخ حسینه که قوت در بنگلادش را برای ۱۵ سال متوالی در اختیار داشت، این هفته و بعد از اعتراض‌های مرگبار در کشورش از مقام خود استعفا داد و به هند فرار کرد.

فرار خانم حسینه از بنگلادش علتنشاط جنبش دانشجویی این سرزمین شد که او را وادار به استعفا کرده می بود، اما معترضان هم چنان دلواپس بودند که ارتش برای پر کردن خلأ قوت داخل عمل شود.

شبکه خبری «سی‌ان‌ان» به نقل از یک منبع خود خبر داد که آقای یونس اکنون برای یک کار شخصی در فرانسه به‌سر می‌برد و به زودی به بنگلادش بازخواهد گشت تا ریاست دولت موقت این سرزمین را بر مسئولیت گیرد.

این شبکه خبری به نقل از جنبش دانشجویی علیه تبعیض در بنگلادش خبرداد که آقای یونس به خواست دانشجویان معترض مبنی بر پذیرفتن ریاست دولت موقت بنگلادش موافقت کرده است.

محمد یونس کیست؟

بر پایه صفحه آقای یونس در وب‌سایت جایزه نوبل، او در سال ۱۹۴۰ در شهر بندری چیتاگونگ در جنوب شرقی بنگلادش به دنیا آمده است.

او در دانشگاه داکا تحصیل کرده و سپس موفق به دریافت بورسیه معتبر فولبرایت شده است تا در دانشگاه وندربیلت آمریکا تحصیل کند، دانشگاهی که دکترای اقتصاد خود را از آنجا دریافت کرد.

در سال ۱۹۷۲، یک سال بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان، او به کشورش برگشت و به تدریس در دانشگاه چیتاگونگ پرداخت.

اما به زودی فاجعه‌ای بزرگ در بنگلادش رقم خورد. در سال ۱۹۷۴، قحطی شدیدی سرزمین را فراگرفت و نزدیک به یک میلیون ۵۰۰ هزار نفر را از بین برد.

یونس به زمان دریافت جایزه نوبل در سال ۲۰۰۶ او گفت در آن زمان حس کرده است که «نظریه‌های قشنگ و پیچیده اقتصادی»، «تهی و بی‌قیمت» می باشند. او او گفت که در آن زمان فقط می‌خواسته است کاری سریع انجام دهد تا به مردم اطرافش پشتیبانی کند.

او با اعطای وام‌های کوچک به فقیرترین ساکنان کشورش از جیب خود اغاز کرد و در نهایت با تأسیس بانک «گرامین» در سال ۱۹۸۳، به یک پیشروی جهانی در افت فقر از طریق وام‌های خرد تبدیل شد. این بانک به شدت رشد کرد و اکنون شعب گوناگون و مدل‌های شبیه آن در سطح جهانی فعال می باشند.

یونس و بانک گرامین در سال ۲۰۰۶ جایزه نوبل صلح را دریافت کردند و این وقتی می بود که در کل نزدیک به ۶ میلیارد دلار را برای وام‌های مسکن، دانشجویی و مشاغل خرد و به اختصاصی برای حمایتاز زنان بنگلادشی تعلق داده بودند.

او این چنین بنیانگذار مرکز یونس در داکا است که به گسترش کسب‌وکارهای اجتماعی تازه پشتیبانی می‌کند.

برخی از منتقدان، بدبینانه به یونس و بانک گرامین نگاه کرده‌ و استدلال می‌کنند که نرخ‌های بالای منفعت برخی وام‌دهندگان خرد علتشده است که وام‌گیرندگان به فقر دچار شوند، در حالی که وام‌دهندگان از دریافت منفعت‌های بالا در ازای اعطای وام‌های کوچک سودهای کلانی پیدا کرده‌اند.

یونس با رد این ادعاها به «سی‌ان‌ان» او گفت که بانک گرامین هدفی برای کسب سود ندارد، بلکه هدفش پشتیبانی به فقرا و توانمندسازی کسب‌وکارهای کوچک است.

تنش‌ها با دولت حسینه

آقای یونس در طول سال‌ها چندین دفعه با خانم حسینه، نخست‌وزیر اسبق بنگلادش دچار شده که بر پایه گزارش رویترز، او را به «مکیدن خون فقرا» متهم کرده می بود.

بنا به نقل از رویترز، آقای یونس در سال ۲۰۰۷ نظر راه اندازی یک حزب سیاسی تازه را پیش از انتخابات پارلمانی بنگلادش نقل کرد که با مخالفت خانم حسینه روبه رو شد. خانم حسینه او گفت که تازه‌واردان سیاسی عناصر خطرناکی می باشند که باید با شک و تردید به آن‌ها نگاه کرد.

آقای یونس در نهایت از راه اندازی حزب صرف نظر کرد.

در سال ۲۰۱۱، بانک مرکزی بنگلادش آقای یونس را از سمت مدیر عاملی بانک گرامین برکنار و خبرداد که او از سن بازنشستگی اجباری قبل است.

در سال‌های سپس، یونس دچار چندین پرونده قضایی شد که هوادارنش این نوشته را به علت پرونده‌سازی‌های مقام‌های زمان بنگلادش می‌دانستند. این پرونده‌ها شامل تهمت‌های همانند افترا و تخلفات مالیاتی می بود که آقای یونس آن‌ها را رد می‌کرد.

در ماه ژانویه، دادگاهی در بنگلادش یونس را به شش ماه حبس به علت نقض قوانین کار محکوم کرد که یونس بار دیگر این تهمت را رد کرد.

در پرونده‌ای جداگانه در ماه ژوئن، او به فساد مالی متهم شد، اما او انگیزه این اتهامات را سیاسی خواند. دولت حسینه پافشاری می‌کرد که اقداماتش علیه یونس از انگیزه‌های سیاسی برخوردار نیست.

آینده چه می‌شود؟

یونس در گفتگو با «سی‌ان‌ان» که بعد از استعفای خانم حسینه و پیش از انتصابش به گفتن رئیس دولت موقت بنگلادش توسط رئیس جمهور این سرزمین انجام شده است، او گفت که می‌خواهد ارتش کنترل سرزمین را به یک دولت غیرنظامی واگذار کند.

در هر حال، کارشناسان بر این نظرند که یونس با راهی طویل و پیچیده روبه رو است. آن‌ها از احیای قانون و برقراری نظم در جامعه بعد از اعتراض‌های مرگبار هفته‌های قبل و این چنین تحکیم مطمعن بین مردم و دولت به گفتن اولین چالش آقای یونس نام برده‌اند.

گروه‌های حقوق بشری مقام‌های زمان بنگلادش را به منفعت گیری بیشتر از حد از خشونت متهم کرده‌اند، اتهامی که توسط دولت زمان رد می‌شد.

نیلوی بیسواس، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه داکا در گفتگو با سی‌ان‌ان بر الزام تحقیق درمورد درگیری‌های خشونت‌آمیز تازه در بنگلادش که تبدیل کشته شدن صدها نفر شد، پافشاری کرد.

او با گفتن این که دانشجویانی که رهبری این جنبش اعتراضی را بر مسئولیت داشتند، به شدت این خواسته را نقل می‌کنند، او گفت دولت موقت باید به این نوشته دقت کند تا مطمعن حاصل شود که جامعه بزرگ دانشجویی به حمایتخود از دولت موقت ادامه خواهد داد.

ماموریت سریع فرد دیگر که پیش روی آقای یونس است، اظهار برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه است، موضوعی که یکی از دلایل مهم ابراز اعتراضات در بنگلادش به حساب می اید.

این چنین اصلاحات اقتصادی یک ماموریت کلیدی برای دولت موقت خواهد می بود که در این عرصه، آقای یونس با پیشینه اقتصادی‌اش می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.

بنا به حرف های بیسواس، اصلاحات اقتصادی برای «مبارزه با فساد و پشتیبانی به رشد» بنگلادش حیاتی خواهد می بود.

یقیناً مباشر حسن که در دانشگاه اسلو در حوزه استبداد آسیایی تحقیق می‌کند بر این نظر است که یونس به گمان زیادً با مخالفت‌هایی از سمت صاحبان قوت در دولت، دستگاه قضایی و پلیس روبه رو خواهد شد.

منبع :


جماران