بازسازی هوش مصنوعی از شهرها چه مقدار قابل مطمعن است؟

امیرحسین جعفری/ به نقل از تجارت‌نیوز، شهرسازی و معماری در سال‌های تازه، وابستگی قابل توجهی به نرم‌افزار‌ها و نگاهی سیستمی اشکار کرده‌اند، هرچند تاکتیک‌های غیرهوشمند کماکان در این حوزه سخن قابل توجهی دارند، اما ابزار هوشمند، فهمیدن محیطی قابل فهمیدن‌تری از فضا به شهرسازان می‌دهد. فارغ از این کاربرد اساسی و پشتیبانی کننده، ابزار هوشمند و در قدم بعدی هوش مصنوعی، امکاناتی برای تفریح یا احتمالا ایده‌پردازی تاریخی نیز در این حوزه به وجود آورده‌اند.

از شهرسوخته تا تخت جمشید

یکی از کاربرد‌های تکنولوژی برای بشر، بازآفرینی همه آن چیزی است که در گذر تاریخ از بین رفته و عکس و نشانه دقیقی از آن وجود ندارد.

فهمیدن و دریافت قضیه‌های مبهم تاریخی در حوزه‌ شهرسازی و معماری نه تنها جهت تکمیل تاریخ هنر و معماری می‌بشود بلکه حس خوشایندی برای شهروندان و معماران نیز به وجود می‌آورد. به گفتن مثال بازآفرینی کاخ‌های تخریب شده توسط ظل‌السطان در اصفهان، یکی از نقاط مبهم تاریخ معماری ایران است که در صورت دریافت نشانه‌ای از آن کاخ‌ها، می‌توان سرفصل‌های جدیدی برای معماری صفوی و قاجار باز کرد.

شهرسوخته، تخت جمشید و دیگر نقاطی که ویرانه‌های آن باقی مانده است هم بخشی از مسائل مبهم معماری و تاریخی می باشند که هوش مصنوعی پای کار آن‌ها آمده است.

هوش مصنوعی با ابزار‌های خود و خواست کاربر، توانسته تصاویری از بازسازی نقاطی همانند تخت جمشید اراعه کند. تصاویری چشم‌نواز که برای مخاطب ایرانی جذابیت دارد، اما قضیه اینجاست که این بازآفرینی با کدام علتصورت گرفته است؟ آیا هوش مصنوعی با تلفیق اطلاعات حاضر به یک عکس نیمه دقیق از چیزی رسیده است که به واقع وجود داشته یا خلاقیت امروز را نیز در آن به کار برده است؟ آیا ما با یک تخت جمشید تازه مواجهیم که فقط از قبل الهام گرفته یا در قبل واقعا تخت جمشید این چنین ظاهری داشته است؟ جواب به این سوالات با گسترش و افزایش دقت هوش مصنوعی اشکار می‌بشود، اما اکنون نمی‌توان به طور قطعی به جواب‌های تصویری آن مطمعن کرد.

ایده پردازی با هوش مصنوعی در شهرسازی

 زمانیکه یک شهر قابل دسترس در زمانه‌ حال با اتفاقاتی همانند جنگ، سیل و زلزله از بین می‌رود؛ تصویرسازی‌های هوش مصنوعی از بازآفرینی آن شهر حتی اگر به شکل دقیق و مبتنی بر حقیقت‌های حاضر نباشد نیز ایده‌هایی در دل خود دارد. ایده‌هایی که برنامه‌نویسان شهری برای باسازی نقطه‌ی تخریب شده به آن نیاز دارند.

تصویری کامل حتی به طور غیردقیق می‌تواند در زایش ایده‌ها برای بازآفرینی پشتیبانی قابل توجهی به شهرسازان باشد. احتمالا اگر هوش مصنوعی در زمان زلزله‌ بم به شکل امروز گسترش یافته می بود، در بازآفرینی آن شهر به پشتیبانی سیاستگذاران می‌آمد.

اگرچه در دنیای بازی نیز مثالهایی برای شهرسازی ابتدایی وجود دارد که به گفتن یک تفریح برای نوجوانان و حتی برخی معماران علاقه‌مند به این حوزه نظر می‌بشود. از جمله بازی‌های: The Architect: Paris، Surviving Mars، Pharaoh: A New Era و Cities: Skylines.

چرا هوش مصنوعی در شهرسازی قابل مطمعن نیست؟

اراعه یک عکس به هر شکل از آینده یا قبل اتفاق بدی نیست؛ بلکه همانطور که اشاره شد نکات مثبتی از جنس ایده‌پردازی نیز درون آن وجود دارد. اما قضیه اینجاست که اگر اتکا شهرسازان و معماران به این عکس بازآفرینی شده باشد، این تصاویر تا چه حد حقیقت‌های روز و آینده را مورد نظر قرار داده‌اند؟ آیا هوش مصنوعی آگاه است که شهرسازی امری دچار با سیاست است؟ آیا هوش مصنوعی در بازآفرینی شهری همانند اصفهان و شیراز آگاه است که تحول ساختار سیاسی مدیریت شهری می‌تواند بر معماری شهر تاثییر بگذارد و حتی تبدیل تخریب آن بشود؟

در واقع، هوش مصنوعی در یک خط سیر ساکن، تصاویر خود را خلق می‌کند. این تصاویر بدون در نظر گرفتن تغیرات خاص همانند جنگ، بلایای طبیعی یا اختلاف نظرات سیاسی و اقتصادی در شهر‌ها و اماکن شکل گرفته‌اند.

از نظر دیگر عدم دقت به زیرساخت‌های شهری و تاسیسات نیز در این تصاویر مشهود است. به صرف اراعه یک عکس قشنگ از تئاتر شهر و میدان آزادی نمی‌توان، تهران را به شکل دلخواه از طریق هوش مصنوعی ساخت.

یکی دیگر از مواردی که می‌توان او گفت هوش مصنوعی با حقیقت‌های شهرسازی فاصله دارد، او گفت و گو اماکن تاریخی است. یک زمان سخن بگویید بر سر بازآفرینی منطقه‌ای تخریب شده است، اما هنگامی که او گفت و گو در رابطه پیشبرد شهری سالم به سوی شهری گسترش یافته نقل می‌بشود، ماجرا فرق می‌کند. در رابطه دوم، اماکن تاریخی درون شهر نباید به تناسب دیگر نقاط به روز شوند و دست بردن در آن فضا‌ها یک نوع دزدی معمارگونه است. به گفتن مثال میدان نقش جهان، همیشه و در همه حال باید به شکل امروزی خود نگه داری بشود، حتی اگر شانه به شانه‌ آن مطابق تصاویر هوش مصنوعی به روز و مدرن پر از زرق و برق باشد.

هوش مصنوعی در تکامل علتشهرسازی خود نیازمند فهمیدن قضیه هویت تاریخی است تا در اراعه تصاویر تازه از شهرها، به حقیقت نزدیک‌تر باشد.

بستر‌های بازی با هوش مصنوعی در شهر سازی

سایت و اپلیکیشن‌های بسیاری برای این منظور ساخته شده‌اند. سایت‌هایی که رزومه آن‌ها تصاویر بازطراحی شده‌اند. از جمله سایت sigmoidal.ai که درمورد ساخت روم باستان در یک روز فعالیت دارد.

ابزار‌هایی در تلگرام نیز وجود دارند که با دریافت عکس عمل به بازآفرینی یا بعضا پیش‌بینی آینده‌ شهر‌ها می‌کنند، اما سلامت اطلاعات آن‌ها قابل ضمانت نیست.