کنترل دلار ۲۰۰ هزار تومانی؛ دستاوردسازی یا حقیقت اقتصادی؟ / قیمت ذاتی دلار چه مقدار است؟

به نقل از تجارت‌نیوز،‌ نوشته تثبیت قیمت دلار یا مهار تورم را که در روزهای تازه از چند تریبون مجزا از سوی طرفداران دولت سیزدهم نقل شد، می‌توان به مثابه راهبردی تبلیغاتی یا ادعایی جانب‌دارانه در نظر گرفت. موضوعی که به باور برخی رسانه‌ها آخرین حربه تبلیغاتی دولت ابراهیم رئیسی در حالت مشکلاتزده اقتصاد ایران است.

این که قیمت دلار از ابتدای امسال در محدوده‌ای اشکار نوسانات ناچیزی دارد، موضوعی است که چرایی آن چندین دفعه از سوی کارشناسان اقتصادی او گفت و گو و بازدید شده است؛ اما این که دلار قرار می بود ۲۰۰ هزار تومانی بشود و با لطف و تدبیر دولت جاری در روندی باثبات نوسان دارد، ادعایی‌ست که راستی آن باید آزموده بشود! تجارت‌نیوز در او مباحثه با پیمان مولوی، اقتصاددان این نوشته را مورد بازدید قرار داده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

شوخی با اقتصاد جایز نیست!

آیا این که ممکن می بود دلار ۲۰۰ هزار تومانی بشود و تورم سه رقمی، اما تدبیر دولت سیزدهم مانع این نوشته شده است، ادعای درستی است؟

سوال این است که آیا تحصیلات افرادی که این ادعا را نقل می‌کنند، در حوزه اقتصاد است؟ خبره و صاحب‌نظر شدن در هر حوزه‌ای نیازمند ۱۰ هزار ساعت مطالعه و کار عملی است تا به نقطه قابل قبولی برسد. باید دقت داشت افرادی که در حوزه سیاسی اظهار نظر می‌کنند، لزوما در حوزه اقتصاد، دانش، توانایی و فهمیدن به روزی ندارند.

یکی از ارکان گسترش هر سرزمین این است که افراد در حوزه تخصصی خود اظهار نظر کنند. به این علت، سخن‌های غیرتخصصی برای افراد متخصص دلنشین نیست. متاسفانه سخن‌های کلی، غیرتخصصی و سیاسی نمی‌تواند تاثیرگذار باشد. تعصب، نگاه سیاسی و ذی‌نفعانه داشتن در حوزه علمی جایز نیست. به طور مثال، فردی با پزشکی یا مهندسی عمران شوخی نمی‌کند. همین‌طور هم فردی نمی‌تواند با اقتصاد و سیاست‌های اقتصادی شوخی کند.

آیا شما معتقدید که تورم به اندازه‌ای نبوده که قیمت دلار را ۲۰۰ هزار تومانی کند؟

باید دقت داشت که تورم در ایران هر عددی باشد مابه‌التفاوت آن با تورم در آمریکا، عددی بااهمیت است؛ به طور مثال در سال قبل متوسط نرخ دلار در اقتصاد ایران تقریبا ۳۵ هزار تومان می بود. در سالی که دولت در حال تحول می بود، تورم در سرزمین نزدیک به ۴۰ درصد می بود. اگر تورم در آمریکا پنج درصد و در ایران ۴۵ درصد باشد، قیمت ریال ۴۰ درصد افت اشکار خواهد کرد. دقیقا اکنون ما در نقطه افت ۴۰ درصدی ریال هستیم. برای سال‌های آتی هم همین روال مصداق دارد. تا وقتی که تورم وجود دارد افت قیمت ریال ادامه‌دار است.

با دقت به این توضیح می‌توان او گفت که قیمت ۲۰۰ هزار تومانی برای دلار، دور از حقیقت بوده است؟

اگر در سال ۱۴۰۱، تورم ۲۰۰ درصدی می بود، گمان داشت که قیمت دلار به ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان برسد، اما حقیقت این است که این چنین تورمی در سرزمین نداشته‌ایم. این گزاره که «ما اجازه ندادیم دلار ۲۰۰ هزار تومانی بشود»، بخشی از آن به تورمی برمی‌گردد که متاسفانه تا این مدت کنترل نشده است. اما در نهایت، تورم کار خود را می‌کند و نتیجه خود را روی بازاری همانند ارز خواهد گذاشت. هر اندازه که بانک مرکزی گفتن کند که تورم را قبول ندارم و نرخ ارز را تثبیت می‌کنم، اما چطور می‌بشود در کشوری تورم باشد و افت قیمت پول ملی را توانایی نشود.

آیا کنترل قیمت دلار در کانال ۵۰ هزار تومانی، یک افتخار است؟

اگر بخواهیم حقیقت‌های کف بازار را ببینیم، در تعداد بسیاری از حوزه‌ها ناظر این هستیم که فعالان کسب و کار در تخصیص و دریافت ارز با مشکل روبرو می باشند و چرخه‌های عملیاتی آنها، در حال طویل‌تر شدن است. به نظر می‌رسد که چندین سال پیاپی، با کنترل واردات در وزارت صمت و این چنین نحوه تخصیص ارز در بانک مرکزی، واردات به‌شدت سرکوب شده است. از ابتدای امسال تا انتهای امسال نزدیک به هزار و ۸۰۰ هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی خواهیم داشت. با دلار ۵۰ هزار تومانی، این نقدینگی تقاضایی در نزدیک به ۳۵ تا ۴۰ میلیارد دلار را تشکیل می‌کند.

شما به تقاضای ۴۰ میلیارد دلاری اشاره کردید؛ آیا ظرفیتی برای جواب به این تقاضا وجود دارد؟

ما با فروش نفت و صادرات غیرنفتی سرزمین نمی‌توانیم این مقدار تقاضا را پوشش دهیم. این نوشته در سمت تقاضا، خود را با تورم مشخص می کند. ملک ۵۴ درصد رشد کرده، مواد خوراکی، طلا و کالاهای دیگر هم رشد داشته‌اند و تنها چیزی که ثابت مانده دلار است.

مسئله اساسی این است که چطور می‌بشود رقم دلار را ثابت نگاه داشت؟ چون دوستان اعتقادی به فنر ارزی ندارند! اما ما دوست نداریمبیش از این فقیر شویم. امیدوارم ناظر روزی که آقای جهانگیری دلار ۴۲۰۰ تومانی را معارفه کرد و ۶ ماه سپس از آن، دلار ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان شد،‌ نباشیم. متاسفانه در اقتصاد ایران ناظر تکرار چندین باره این جهش‌های قیمتی بوده‌ایم و تکرار آن، گزاره‌ای قطعی است.

این جهش‌های قیمتی چطور اتفاق می‌افتند؟

باید در نظر داشت تا وقتی که رشد اقتصادی تشکیل نکنیم، این روال ادامه دارد و ناظر این چنین پرش‌های قیمتی برای ارز خواهیم می بود. رشد اقتصادی ما در گرو از بین بردن تحریم‌ها است. از نظر دیگر اگر یک سیاست پولی منسجم ضدتورمی نداشته باشیم، با راه حلها‌ی جاری فقط می‌توانیم جهش دلار را به تعویق بیاندازیم.

تا چه وقتی می‌توان تاثییر تورم را بر دلار به تعویق انداخت؟

هیچ کس نمی‌داند. دلنشین این است هر فردی هم بگوید من می‌دانم شارلاتان است. چون دلار در ایران و هر جای دیگر بر پایه یک‌سری اتفاقات سیاسی، بین‌المللی و اقتصادی رقم می‌خورد. اما اگر در سال آینده متوسط قیمت دلار حوالی ۵۰ هزار تومان باقی بماند، ما ناظر روال شگفت واگرایی تورم و قیمت پول ملی خواهیم می بود. این یعنی دیگر دارایی‌ها رشد خواهد کرد و پنجره‌ تبدیل آن دارایی‌ها به دلار برای خروج اندوخته راحت‌تر خواهد شد.

قیمت دلار چه مقدار است؟

با دقت مفروضات جاری قیمت ذاتی دلار چه مقدار است؟

بر پایه برآورد ما از ابتدای سال جاری، قرار گرفتن متوسط قیمت دلار بین رقم ۴۹ تا ۵۰ هزار تومان قابل پیش‌بینی می بود.آنچه به آن تثبیت حرف های می‌بشود، در واقع متوسط نرخ ارز است. به این علت بر پایه افت قیمت پول ملی، قرارگرفتن قیمت دلار در همین مقدار جاری، از ابتدای سال قابل پیش‌بینی می بود. اگر تورم در ایران نزدیک به ۴۰ درصد و در آمریکا سه درصد باشد، مابه‌التفاوت آن ۳۷ درصد می‌بشود و متوسط قیمت ریال به مقدار ۳۷ درصد، مستعد افت قیمت است.

به باور شما بزرگترین ریسک سال آینده برای بازار ارز چیست؟

آمدن یک جمهوری‌خواه به کاخ سفید و کم‌شدن فروش نفت ایران در سال آینده میلادی، یک ریسک بزرگ برای اقتصاد ایران خواهد می بود. در این صورت دلار همانند الگوی جهش ۴۲۰۰ تومانی به ۱۳ هزار تومانی عمل خواهد کرد.

اکنون زمان خوبی برای ورود به بازار ارز است؟

اصرار من در حوزه دلار و طلا و ابزارهایی که مردم برای نگه داری قیمت دارایی‌هایشان منفعت گیری می‌کنند، این است که مدام به طور مداوم و میانگین عمل کنند؛ به این معنی که معتقدم ورود نقطه‌ای گزینه خوبی نیست و نگه داری میانگین همیشه مهم است.

گفتنی‌ست طی روزهای تازه، بخشی از سخنان شگفت یک مقام ارشد نظامی سپاه پاسداران انتشار شد که اظهار کرده می بود: «بزرگ‌ترین کاری که دولت انجام داده، نوشته مهار است که تعداد بسیاری از افراد مطلع نیستند!» وی گفت که دولت «دلاری که می‌خواست ۲۰۰ هزار تومان و تورمی را که می‌خواست سه رقمی بشود، مهار کرد.» محمد اکبرزاده افزوده می بود: «فتنه‌ها بر این [استوار] است که دولت را بی فایده نشان دهند، اما مردم باید بدانند رای دادن و مطالبه‌گری پیوست دارد و باید مراعات بشود.»

این دست اظهارات درمورد قیمت دلار یقیناً به شکلی دیگر در یک مصاحبه از یحیی آل‌اسحاق هم نقل شده می بود که این شائبه را نقل کرد که دولت تصمیم دارد در اغاز انتخابات مجلس، دستاوردسازی کند.

گزارش‌های زیاد تر را در صفحه طلا و ارز بخوانید.