شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید با ترجمه غلامرضا لایقی به چاپ سوم رسید

به‌گزارش خبردار از تنسیم،  شرح ابن ‌ابی‌ الحدید یکی از با اهمیت ترین شرح‌های نوشته‌شده بر نهج‌البلاغه است. هر چند که در شیعه بودن یا اهل تسنن بودن ابن ابی الحدید در بین شیعیان و اهل تسنن اختلاف نظرهای بسیاری وجود دارد اما به‌طور اشکار و در آرای دو طرف این قضیه مشهود است که وی ارادت خاصی به امام علی (ع) داشته و به پیروی از مکتب معتزله، این امام را از دیگر خلفای راشدین برتر می‌دانسته است، تا جایی که در کتابش تصریح می‌کند که امام علی (ع) هم در کثرت ثواب و هم در فضایل و خصال حمیده، از دیگران برتر است.

مجموعه بیست جلدی شرح نهج البلاغه که تا پیش از این به طور عربی محل رجوع بوده است در ابتدای هر جلد تکه‌هایی از سخنان حضرت علی (ع) را به همراه ترجمه آن ذکر کرده و در قسمت دوم بر پایه تقسیم‌بندی موضوعی، موضوعات و مباحث مهم را با سرفصل‌های موضوعی گفتن کرده است. لایقی در انجام ترجمه خود برای این کتاب نیز همین ترتیب را مراعات کرده است و بر همین مبنا ترجمه کتاب نیز مطابق فصل‌بندی و تقسیم‌بندی متن عربی انجام شده و مترجم تنها با بازنگری و ویرایش تازه ترجمه خود، این کتاب را آماده منفعت گیری کرده است.

در نتیجه نویسنده در ابتدای هر جلد تکه‌هایی از سخنان حضرت علی (ع) را توضیح و در قسمت دوم بر پایه موضوعات نقل شده شرحی بر خطبه‌ها یا بیانات را اراعه کرده است. از آنجا که سخنان امام علی علیه‌السلام را مهری است که آن را از سخنان دیگر خطبا نزدیک می‌سازد، و دارای سبک اختصاصی‌ای است که سخنان آن حضرت را از سخنان دیگر بلغا و سخنرانان جدا می‌کند تعداد بسیاری از ادیبان و دانشمندان در طی اعصار تلاش کرده‌اند تا دربارۀ سخنان وی کتب جداگانه و دیوان‌های مستقلی تالیف کنند.

در طی زمان و گذشت اعصار انتساب مطالب کتاب نهج ‌البلاغه به امام علی در نزد علما و محققین، خواه متقدم و خواه متاخر محل شک و تردید واقع شده است که ابن ابی الحدید این نوشته را مورد او گفت و گو قرار داده است. و اگر در نهج البلاغه تامل کنی، جمله آن را زلالی واحد و نفسی واحد و اسلوبی واحد می‌یابی؛ همانند جسم بسیطی که برخی از آن با برخی دیگر در ماهیت اختلافی ندارند یا همانند قرآن عزیزی که اول آن همانند وسط آن، و وسط آن همانند آخر آن است.

 غلامرضا لایقی توضیحات خود در رابطه این کتاب و متن ترجمه شده‌اش و یا اظهار‌نظرهایی که درمورد کتاب مورد نیاز بوده است را در متن به طوری قرار داده است که مخاطب به راحتی می‌تواند توضیحات تکمیلی مترجم را از متن مهم تفکیک کند. این کتاب این چنین از دو فهرست مجزا منفعت می‌برد. فهرست اول کتاب بر‌مبنا خطبه‌ها و شماره خطبه‌ها تنظیم و در کتاب درج شده است و فهرست دوم بر پایه موضوعات نقل شده در نهج ‌البلاغه مهیا شده است. بر همین مبنا مخاطب نیز به راحتی می‌تواند بر پایه شماره خطبه و نیز بر پایه نوشته خطبه به طور جداگانه، به راحتی خطبه مورد نظرش را اشکار کند.

آنچه در جلد سوم بر پایه ترتیب خطبه ها خواهید خواند عبارت است از:

و از سخنان اوست علیه­ السلام چون مصقله بن هبیره به سوی معاویه فرار کرد، و این چنین می بود که اسرای بنی ناجیه را از کارگزار امیرالمومنین علیه السلام خریداری کرده و…

و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام درمورد زهد و بزرگداشت خداوند و کوچک شمردن دنیا.

و قسمتی از سخنان اوست علیه­ السلام، هنگامی که آهنگ حرکت به سوی شام کرد.

و قسمتی از سخنان اوست علیه السلام در ذکر کوفه.

و از خطبه‌های اوست علیه­ السلام در زمان حرکت به سوی شام.

و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام در تمجید و تحمید خداوند سبحان.

و قسمتی از خطبه اوست علیه­ السلام که در آن وقوع فتنه ها را توصیف می ­کند.

و قسمتی از سخنان اوست علیه­ السلام چون یاران معاویه در گرفتن شریعه فرات در صفین بر یاران او تسلط کردند و آب را از آنان بازداشتند.

و قسمتی از خطبه اوست علیه­ السلام که برگزیده­ای از آن پیش تر گذشت، آنچه در اینجا یادآور می ­شویم به جهت اختلاف در روایت، روایتی دیگر از آن است.

انتهای مطلب/