ریشه‌یابی سیاست‌گذاری‌های غلط در حوزه مسکن

به نقل از تجارت‌نیوز، ریشه گره کوری که اکنون دامن بازار مسکن و ساخت و ساز را گرفته مربوط به امروز و دیروز نیست و عرصه‌های آن به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد. مشکل افتزمین هم بر فردی نهان نیست. این مسائل و تصمیم‌گیری‌های نادرست از دولتی به دولت دیگر منتقل شده و اکنون کوهی از  مشکلات را بر دوش متقاضیان مسکن به‌جا گذاشته است. اما حالت جاری بازار مسکن در ایران از به‌طور دقیق از وقتی کلید خورد؟

ریشه مشکلات مسکن ایران کجاست؟

منصور غیبی، کارشناس و پژوهشگر حوزه مسکن در این باره به تجارت‌نیوز او گفت: «اولین سیاست عمده دولت در سال ۱۳۵۸ سیاست ملی کردن اراضی شهری می بود. در عین حال که این سیاست در حال شکل‌گیری می بود قانونی تصویب شد که اراضی شهری نیز آزاد می‌شد. یعنی این دو سیاست زمان این را تشکیل می‌کرد که زمین‌های حاضر شهری واگذار بشود؛ این سیاست با مقصد این که به مردم محروم و اجاره‌نشین خانه اعطا بشود اجرایی شد.»

او در ادامه گفت: ـ«اما اغاز صدمه از آنجا شکل گرفت که حجم بالایی از مهاجرت به شهرها رقم خورد و این هجوم، زمین‌های شهر را قلع و قم کرد. اگر بخواهیم به آن سیاست ابتدایی بازگردیم می‌بینیم که در آن مقطع، دخالت صد درصدی دولت در حوزه زمین شکل گرفت و علتشد زمین‌ها واگذار بشود و ذخایر زمین به‌اختصاصی در شهر تهران به صفر برسد.»

غیبی این چنین در این مورد گفت: «تا این که در سال ۱۳۶۱ بنیاد مسکن به این عرصه ورود اشکار کرد تا این نوع توزیع زمین را مدیریت کند. این نوشته ادامه اشکار کرد تا در اولین مطرح گسترش و در سال ۱۳۶۸ دخالت دولت افت یافت و حرف های شد دولت می‌تواند ۴۵ درصد از زمین‌ها را واگذار کند.»

قطع دخالت دولت در واگذاری زمین

این کارشناس حوزه مسکن در رابطه قطع دخالت دولت در واگذاری زمین طی برنامه سوم فرمود: «این مقدار در برنامه گسترش دوم به ۳۰ درصد افت اشکار کرد و در سیاست‌های گسترش سوم دخالت دولت به صفر رسید. به این علت در برنامه گسترش سوم دولت کاملا از دخالت در این حوزه کنار کشید و اجازه رشد سوداگری و خرید و فروش زمین در جایگاه اندوخته علتمحصول تولیدی روی این زمین‌ها گران‌تر بشود و سوداگری از این نقطه شکل گرفت.»

او گفت: «این حرکت به لحاظ دولتی یک تفریط و افراط از دخالت‌های دولت محسوب می‌بشود. آنجا که دولت باید دخالت می‌کرد، کنار کشید و آنجا که نباید وجود اشکار می‌کرد، حاضر و جهت آشفتگی و انباشت در دولت‌های گوناگون شد.»

پدیداری مشکل افتزمین در سرزمین

غیبی در رابطه افتزمین و پیشرفت عمودی ساختمان‌ها گفت: «بعد از برنامه سوم، گسترش شهرها با دقت به محدودیت زمینی که وجود داشت به طور عمودی رقم خورد و علتشد خانه‌ها ارتفاع بگیرند؛ طبیعتا در او گفت و گو ساخت و ساز نیز دولت با عدم دخالت خود عرصه‌ای را فراهم آورد که با رشد بی‌رویه در این حوزه هم روبه رو شدیم و جنس سوداگری از زمین به آپارتمان تحول کرد.»

او در ادامه گفت: «دولت در جایگاه متولی باید از این محدودیت زمین خبر داشت و در طول زمان برای نگه داری آن برنامه‌ریزی می‌کرد؛ ما بعد‌اندازها را در این حوزه یک‌ شبه خرج کردیم و در نتیجه اکنون برای گسترش ملک و آپارتمان تحت گفتن مسکن مهر، مسکن ملی و مسکن اجتماعی و نظایر آن از زمین‌ها و ذخایری که مربوط به آیندگان و جزو منبع های طبیعی است منفعت گیری می‌کنیم.»

این کارشناس بازار مسکن در رابطه مشکل افتزمین در شهرستان‌ها فرمود: «مشکل افتزمین اکنون به شهرستان‌ها نیز کشیده شده است. حتی هر شهری که تا پنج یا ۱۰ سال قبل، این مشکل را نداشته اکنون با آن روبه‌روست و مال‌ها و آپارتمان‌های مرتفع در آنها ساخته شده است که خود نشان‌دهنده آن است که نوع نگاه کالای اندوخته‌ای به زمین و مسکن در همه شهرها به‌اختصاصی شهرهای متوسط و بزرگتر، خود را نشان داده است.»